Hakkında

Kütahya – Eskişehir Muharebeleri sonunda Türk ordusu Sakarya hattına çekilirken Başkomutan Mustafa Kemal’in Karargâhı ile Batı Cephesi Komutanlığı Karargâhı 1921 yılı Ağustosunda Alagöz’deki çiftlik binasına yerleşmişti. Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk’ün Büyük Nutuk’unda “12 AĞUSTOS 1921 günü Erkan-ı Harbiye Umumi Reisi Fevzi Çakmak Paşa hazretleriyle beraber Polatlı’da cephe karargâhına gittim” diye yazdığı yer Alagöz Karargâhı’dır. Düşmanın taarruzları kırılıp yüz geri edildikten sonrada muharebeleri daha yakından izlemek üzere Başkomutan yanında idealist arkadaşları olduğu halde 9 EYLÜL 1921 ‘de gerekli personelle birlikte Polatlı’ya 6 km mesafedeki Karapınar Köyüne yer değiştirip, Mürettep Kolordu Karargâhı’nın civarına yerleşmiştir. Bugünkü mevki ile Alagöz Köyü, Ankara Polatlı yoluna 4 km’lik tali bir yolla bağlıdır. Yol ayrımı Ankara’ya 36 km, Polatlı’ya 31 km uzaklıktadır. Mevki olarak Malıköy tren istasyonunun yaklaşık 9 km güney doğusunda bulunmaktadır. Bugün, 45 hane ve 285 nüfuslu olan Alagöz Köyü o tarihte birkaç binadan ibaret küçük bir çiftlik idi. Alagöz Köyü, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında Türk Orduları Başkomutanlık Karargâh binasına sahip olmakla öğünür. Bu köyün halkından, Türkoğlu Ali Ağa’ya ait çiftlik evi karargâh olarak kullanılmıştır

Alagöz Köyü yakınında Türkoğlu Çiftliğinin sahiplerinden Şerafettin Türkoğlu ile Mahmut Türkoğlu tarafından hibe edilen bu ev, Türk İstiklâl Savaşı’nın şanlı sayfaları arasında yer alan Sakarya Meydan Muharebesi’nde Türk Ordularına, onun kahraman Başkomutanına karargâh vazifesi görmüş, Başkomutan Mustafa Kemal, Sakarya Muharebelerine ait buhranlı ve sevinçli bilgileri bu karargâhta almıştır. Atatürk 23 Ağustos’tan 13 EYLÜL 1921 tarihine kadar 22 gün, 22 gece aralıksız devam eden savaşın büyük bir bölümünü bu binadan idare etmiş, bütün planlarını burada hazırlamış, tarihi kararlarını burada vermiştir.
Sakarya Savaşı’nın bitiminde bina sahipleri olan Ali Türkoğlu ve oğullan tarafından 1965 yılına kadar ev olarak kullanılmış, 1965 yılında bina vârisleri tarafından Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiştir.

1967 yılında Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı Anıtkabir Müze Müdürlüğü’ne devredilerek binanın onarımı yapılmış ve müze haline getirilmesi sağlanmıştır. Müze haline getirilen bina 10 KASIM 1968’de Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay (1966-1973) tarafından törenle açılmıştır.Aziz Atatürk’ün ebediyete intikalinin 30’uncu yılında müzenin açılışı dolayısıyla yapılan tören, Atatürk’ün Alagöz Köyünde karargâhını kurduğu 1921 yılından beri İkinci müstesna olay olarak kabul edilmektedir.

Karargâh Müzesi binası, 1 MART 1982’de Genelkurmay Genel Sekreterliği’ne bağlı Anıtkabir Komutanlığı’na devredilmiştir. Bina, 2 katlı ve 12 odalıdır.
Yapı malzemesi olarak taş ve kerpiç kullanılmış ve dıştan kiremit çatı ile örtülmüştür. Üst kattaki sofa ve bazı odaların tavanlarında ahşap oyma bezemeler vardır. Yapının giriş cephesinde dikmeler üzerindeki üçgen alınlıkta ahşaptan, tavus kuşu betimlemesi yer almaktadır.
Yapının alt ve üst kat planı kare biçimindedir ve orta sofaya açılan odalar yer almaktadır. Sofa ve odalar dikdörtgen planlıdır. Yapı, 1968’de sadece üst katı tanzim edilerek teşhire açılmış, alt kat odalar ise boş bırakılmıştır.
1983 yılında alt katlarında teşhire hazırlanması için çalışmalar yapılmış, gerekli belgeler, kitaplar, fotoğraflar, taranmış ve savaş zamanı kullanılan görünümü canlandırma yapılarak kazandırılmaya çalışılmış ve 13 EYLÜL 1983’de yeni düzenlemesiyle teşhire açılmıştır.
Alt katta sağdan birinci oda “Giysi Odası” olarak düzenlenmiştir, burada Türk İstiklâl Savaşı’nda giyilen üniformalar yer almaktadır. Sağdan ikinci oda “Sağlık Odası” dır. Giriş kapısının karşısında “Silah Vitrini”nde İstanbul Askeri Müzesi ile Polatlı Topçu ve Füze Okulu Komutanlığı’ndan temin edilen tabanca, tüfek, kılıç ve el bombası sergilenmektedir. Steyr ve Spanday marka iki makineli tüfekte vitrinin iki yanında yer almaktadır.
Sol dipteki oda “Zabitan Yemek Odası” olarak hazırlanmıştır.

Zamanında mutfak olarak kullanılan sol tarafta ortadaki oda yine mutfak olarak düzenlenmiştir. Girişin solundaki oda “Muhabere Odası”dır. Bu odada çeşitli haberleşme (muhabere) araçları yer almaktadır. Alt katta, sofa (hol) duvarlarında, Sakarya Meydan Muharebesi’ni gösteren fotoğraflar bulunmaktadır.
Girişte, sağdan merdivenle çıkılan üst katta sağdan ilk oda “Başkomutanlık Odası” dır. TBMM Başkanı Başkomutan Mustafa Kemal’in şapkalı bir gaz lambası ışığında savaş planlarını arkadaşlarıyla birlikte hazırladığı bu oda, onun aziz hatırasını canlandıracak şekilde düzenlenmiştir. Sağdaki ikinci oda “Kurmay Heyeti Odası” olarak düzenlenmiştir. Bu odanın bitişiğindeki “Dinlenme Odası” Başkomutan Mustafa Kemal’in çalışmalarından yorulduğu zaman dinlenmek için kahvesini içtiği odadır.
Solda dipteki oda “Yaverler Odası” olarak düzenlenmiştir.
Solda ortadaki oda, Başkomutan Mustafa Kemal’in “Yatak Odası”dır. Bu odada O’nun kullanmış olduğu eşyalardan bazıları yer almaktadır. Yatak örtüsü, yastık, yastık kılıfı, battaniye, el aynası ve ayakkabı bavulu Atatürk’ün orijinal eşyaları arasındadır. Bu odanın yanında ; “Atatürk’ün Yemek Odası” yer almaktadır.
Sundurmanın üstündeki küçük mekan ise Atatürk’ün hizmet erine ayrılmış ve o düşünceyle tanzim edilmiştir. Üst kattaki sofa (hol) duvarlarında Sakarya Meydan Muharebesi’ni gösteren krokiler yer almaktadır.Ön CepheÖn CepheAçılış TöreniTavus Kuşu Figürü